Przejdź do głównej zawartości

Szlachta w Królestwie Polskim. Szlachta prawdziwa i szlachta fałszywa. Deklasacja drobnej szlachty na Litwie i Białorusi w XIX wieku.

 Spis i podział szlachty w latach 1831-1834.


Deklasacja drobnej szlachty na Litwie i Białorusi w XIX wieku (yumpu.com)

Otwórz Książkę - Deklasacja drobnej szlachty na Litwie i Białorusi w XIX wieku - Jolanta Sikorska-Kulesza (otworzksiazke.pl) - Otwórz Książkę - Deklasacja drobnej szlachty na Litwie i Białorusi w XIX wieku - Jolanta Sikorska-Kulesza (otworzksiazke.pl)



19.X.1831 car Mikołaj I podpisał imienny ukaz o podziale szlachty w zachodnich guberniach, który w sposób zasadniczy określił na najbliższe dziesięciolecia los kresowej szlachty. W myśl dokumentu "prawdziwymi szlachcicami" byli jedynie ci, którzy wylegitymowali się przed Heroldią - tylko nazywali siebie szlachtą bez zatwierdzenia przywłaszczonych sobie godności, uznanymi przez prawo  dowodami (pkt1 i zgodnie z treścią pkt 3, mieli zostać włączeni do stanów opodatkowanych. W miejsce szlachty lepszej (obywatele ziemscy) i gorszej ) drobnej szlachty) z  początku XIX wieku zajęła teraz szlachta prawdziwa (wylegitymowana), najczęściej była określana mianem byłej lub tzw. szlachty". 

Przyjęcie treści wymienionych w pkt ukazu za dyspozycję do natychmiastowego wykonania postawiłby pod znakiem zapytania istnienie całego stanu., gdyż przed 1828 roku nie istniała konieczność wywodzenia szlachectwa przed HEROLDIĄ. Dowody szlachectwa wyjątkowo rzadko trafiały w ręce jej urzędników, a legitymację kończono na wpisie do gubernialnej księgi szlachty.  Odkładając na przyszłość ostateczne czyszczenie stanu prawodawcy wyodrębnili faktycznie 5 grup. Status prawny tymczasowo nadano różny:. 

1. Wylegitymowani przez HEROLDIĘ - zagwarantowano im wszystkie prawa i przywileje rosyjskiej szlachty. Miano ich odtąd nazywać "dworianami", ostatecznie eliminując w stosunku do nich słowo "szlachta".

2. Wylegitymowani przez gubernialne deputacje lub oczekujący na ich ostateczne orzeczenie ;

 a) posiadający własność ziemską zachowywali dotychczasowy status do zakończenia procesu legitymacyjnego w HEROLDII (pkt 21)

b) pozostali do czasu otrzymania werdyktu HEROLDII , zachowywali jedynie podległość prawu karnemu i sadom dla szlachty (pkt 19) 

3. Niewylegitymowani, którzy dotąd nie złożyli dokumentów o szlachectwie:

a) jeśli posiadali własność ziemską lub tylko chłopów, mieli zostać zarejestrowani osobno, aż do podjęcia przez władze ostatecznych decyzji w ich sprawie ( pkt 21) 

b) jeśli nie mieli takiej własności, należało ich włączyć do stanów opodatkowanych (pkt 3 i pkt 4). Zapewniono im możliwość dochodzenia szlachectwa na ogólnych zasadach (pkt 20)

Za warunek przynależności do stanu szlacheckiego uznano zatem dowiedzione w Petersburgu szlachectwo (chroniąc jednak niewylegitymowanych właścicieli ziemi, co dawało drobnej szlachcie pewne szanse obrony.

W najgorszej sytuacji znaleźli się ci, którzy nie rozpoczęli jeszcze starań o uzyskanie SZLACHECKIEGO  DEKRETU.

Rosjanie, choć całkowicie zanegowali ich szlachectwo, nie zdecydowali się jednak na włączenie do żadnego z istniejących w guberniach zachodnich stanów opodatkowanych. 

Utworzyli natomiast nieznane ustrojowi społecznemu dawnej Rzeczypospolitej kategorie wolnych osobiście jedno dworców (odnodworcy) i obywateli (graźdanie) o różnych od chłopów  i mieszczan, rodzaju oraz wymiarze  powinności podatkowych i wojskowych.

Był to krok naprzód w kierunku DEGRADACJI DROBNEJ SZLACHTY w stosunku do ustawy z 1829 roku, kiedy pozostawiono przynajmniej nazwę " szlachta". W 1831 roku zbliżenie do statusu poddanych było znacznie większe ale nadal utrzymano odrębność prawną i homogeniczność zdegradowanej szlachty, co miało ogromne znaczenie w Królestwie Polskim, gdzie wprowadzono nowe prawo o szlachcie. W 1836 roku nie wprowadzono kategorii pośrednich dla niewylegitymowanej szlachty, choć faktycznie taka ona pozostała. 

Poza szlachtą, która utraciła wszystkie prawa stanowe oraz tą, które przywilejów nie kwestionowano, na placu boju pozostała szlachta legitymująca się, o tymczasowej pozycji prawnej. Jak się niebawem okazało, była to liczebnie dominująca kategoria. Jej los leżał, w bliższej lub dalszej perspektywie w rękach urzędników Heroldii. ..."

źródło:Deklasacja drobnej szlachty na Litwie i BiaÅ‚orusi w XIX wieku (yumpu.com)

Archiwum Kaczanowskiego - zbiórka na digitalizację niesamowitego zbioru - More Maiorum



RODZINA  ZAŁUSKICH  HERBU JUNOSZA 

Szlachta wylegitymowana w Królestwie Polskim - Ornatowski.comQPrint (mm.pl)  NAZWISKA I GNIAZDA - SZLACHTA PÓŁNOCNEGO MAZOWSZA (szlachtapolnocnegomazowsza.pl)

  SZLACHTA WYLEGITYMOWANA W KRÓLESTWIE POLSKIM - 7900056677 - oficjalne archiwum Allegro




Komentarze

Popularne posty z tego bloga

WILHELM IWASZKIEWICZ JEDEN Z MNIEJ ZNANYCH POWSTAŃCÓW STYCZNIOWYCH 1863/1864 I MÓJ PRADZIADEK.

  WILHELM  IWASZKIEWICZ Urodzony około  1840 roku Polany- Stempkowszczyzna. Zmarł w 1919 roku w Wilnie, gdzie rodzina zamieszkiwała przy ul. Zakretowej 5 w Wilnie.  Wilhelm, został pochowany na Cmentarzu Bernardyńskim w Wilnie. Rodzicami jego byli: Maciej i Anna. Mieli oni tylko jednego potomka. Z Ksiąg Metrykalnych Wilna:   KSIĘGI  BERNARDYŃSKIE Z CMENTARZA BERNARDYŃSKIEGO ZOSTAŁY ODNALEZIONE W KOŚCIELE pw. św. JAKUBA I FILIPA W WILNIE. pod numerem :ZGON: 1507-1-35 Moje Spostrzeżenie dot. Grobu WILHELMA: Jeśli zachowały się zapisy metrykalne w księgach metrykalnych, to powinny być jeszcze zachowane dodatkowe Rejestry wskazujące lokalizację pochowanej osoby ( tzn : sektor, rząd, itp.). Takie czynności pozwoliły ustalić kto jest rzeczywiście pochowany i można byłoby skupić się na odnowieniu każdego zniszczonego nagrobka ( w tym mało zachowanego)  Archiwalną ciekawostką jest fakt, że w akcie zgonu Wilhelma, podana jest informacja o adresie zamieszkania  mojego Pradziadka wraz jego rodzi

Powiat oszmiański: „Materiały do dziejów ziemi i ludzi" Czesław Jankowski 1898 rok

  Powiat oszmiański : materjały do dziejów ziemi i ludzi Cz. 1 - Radomska Biblioteka Cyfrowa (bc.radom.pl) Powiat oszmiański : materjały do dziejów..., Jankowski, Czesław (..., 1897 | Polona  -  Pawet: Powiat oszmiański: materjały do dziejów ziemi i ludzi. Cz. 2 Powiat oszmiański : materjały do dziejów..., Jankowski, Czesław (..., 1898 | Polona Powiat oszmiański : materjały do dziejów..., Jankowski, Czesław (..., 1900 | Polona Pawet: Мемуары Powiat oszmiański : materjały do dziejów ziemi i ludzi Cz. 1 - Radomska Biblioteka Cyfrowa (bc.radom.pl) W CZĘŚCI DRUGIEJ tej publikacji są  zaprezentowane informacje dot udziału  konkretnych  członków rodziny Iwaszkiewiczów w życiu społecznym i politycznym powiatu oszmiańskiego. "POWIAT OSZMIAŃSKI. II. 17 … . 1) Oryg. w Polanach. 2) Właściciel Smorgoń. 3) Herbu Wadwicz. Siedziba Łodziatów główna w Słonimskiem. 4) Oryg. kredensu — w Polanach. … .  - 264 — Akt generalny stanów W. Ks. Litewskiego konfederacji zawiązanej w Wilnie 1

Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. Rodzina: Hryncewicz, Iwaszkiewicz.

   Aneks Spis wielkich właścicieli ziemskich powiatu wileńskiego około 1885 r. Powiat oszmiański                                                           IWASZKIEWICZ str 272 https://forum.vgd.ru/post/406/83143/p2388066.htm Iwaszkiewicz84  zaśc. Wilianowo (46 dz. – Antoniny z Wojniuszów w 1850) – par. c u d z i e n i s k a; zaśc. Bielica (1830–1843), wieś Ni…? (1855) – par. d e r e w i e ń s k a; m. Graużyszki (1813–1860), zaśc. Dombrowa (1849–1863), Stefaniszki (1843), ok. Wialbutowo (1800–1873), Szczepanowicze (1842–1861), wieś Kazarezy (1828) – par. g r a u ż y s k a; ok. Bryndziszki (1828–1830),  Stępkowszczyzna (1790–1831) , wieś Bobany (1813) – par. g u d o h a j s k a; zaśc. Maszkiszki (1847), Mościszcze (1849– 1855; 10 dz. – Józefa s. Jana oraz jego ż. Marcjanny z  Baranowskich w  1850  r., kupione w 1842), wieś Naruszowce (1813) – par. h o l s z a ń s k a; maj. Migule (z wsiami: Migule [chłopi: Lepiecha, Pietrykiewicz, Polak], Bazary [chłopi: Charkiewicz, Choronżyk, Dziecewic

Co jest przedmiotem tego bloga. Genealogia i Archiwalia o Iwaszkiewiczach herbu Trąby zawołanie Brzezina.

Mam na imię Izabella Iwaszkiewicz-Richter, jestem administratorem tej witryny Rodu Iwaszkiewiczów herbu Trąby zawołanie Brzezina z rodzinnymi koligacjami rodów Hryncewiczów (*Gryncewiczów), Narutowiczów i Załuskich.   " Szlachcicem jest ten, kto szlachetność ma w swym sercu i przoduje innym obywatelom siłą ducha, ofiarnością i pracą dla społeczeństwa "   - Jest to moje życiowe motto. Moje badania genealogiczne dotyczą gałęzi: Krzysztofa Iwaszkiewicza dziedzica  dóbr Polany Stempkowszczyzna - 1681 rok.  LINIA JANA IWASZKIEWICZA (z 1864 roku). Przodkowie moi, za udział członków Rodziny w Powstaniu Styczniowym 1863 roku , zostali pozbawieni szlachectwa oraz swych  dóbr  POLANY STEMPKOWSZCZYZNA. JAN IWASZKIEWICZ w 1864 roku , stanął na rozprawie sądowej o rozpoznanie sprawy o szlachectwo Rodu Iwaszkiewiczów, aby udokumentować  przed Jego Cesarską Mością Wszechrosyjskiego Senatu Rządzącego dla Zebrania Delegatów Szlachty w Wilnie,  szlachectwo Rodziny Iwaszkiewiczów herbu Trąby ,

STĘPKOWSZCZYZNA W OSZMIANIE. PRZEDMIEŚCIA, ZAŚCIANEK -FOLWARKI.

Facebook DANE I CIEKAWOSTKI POCHODZĄ Z GRUPY  PUBLICZNEJ - FB  "GENEALOGIA OSZMIAŃSKA" Ашмянская генеалогія/Genealogia oszmiańska | Facebook  . ZAŁOŻYŁ JĄ VASYL JURSZA - HISTORYK I AUTOR KSIĄŻEK O OSZMIAŃSKIM KRAJU  Genealogia oszmiańska (oszmianszczyzna.pl) GENEALOGIA OSZMIAŃSKA to publiczna  grupa aktywnych i kreatywnych członków na FB, do której należę aby pogłębiać moją wiedzę na temat moich Przodków oraz rodzinnych koligacji.  Moi Przodkowie czynnie uczestniczyli w życiu lokalnym Oszmian na przełomie dziejów. Odnajduję szereg materiałów o ich aktywnym i społecznym zaangażowaniu w sprawy dotyczące ojczyzny, rodziny czy spraw ważnych dla dobra ogółu  -" PRO  BONO PUBLICO".  Bardzo mnie to cieszy, bo poznaję ciągle nowe informacje. malewski.indd (genealogia.lt) Grupowicze są bardzo zaangażowani w publikowanie ciekawych postów -informacji, publikując skany z książek po rosyjsku, zdjęć. Dla mnie trudnością stanowi praca nad właściwym tłumaczeniem większości materiał

IWASZKIEWICZE HERBU TRĄBY ZAWOŁANIE BRZEZINA

  OPIS W polu srebrnym; trzy trąby czarne złączone ustnikami. Jedna ukośnie w prawo, druga ukośnie w lewo, a trzeci na dół. Klejnot: pięć piór strusich                                                               LEGENDA HERBOWA Legenda herbowa opisuje, że Leszkowi Czarnemu podlegał ochrzczony Tatar nazywany Ordyniec ale także nazywano go Jordanem. Dlatego herb ten ma zawołanie "jordan". Pewnego razu Tatar polując z królem, spotkał się z najazdem tatarów. Widząc, że nie ma ucieczki, odezwał się po tatarsku. Szybko uzyskał zaufanie i obiecał im, że monarchę pojmie. Gdy na czele oddziałku zbliżył się do miejsca pobytu polskiego władcy, nagle krzyknął po polsku, niby na psy, "strzeż się oto poganie". Zawiadomieni Polacy rozprawili się z tatarskim działkiem, a następnie rozprawili się i z resztą tatarów. Król w nagrodę za ocalenie dał mu trzy trąbki myśliwskie i herb. HERBOWNI Amfor, Brzeziński, Ciarnowski, Ciążyński, Cyryna, Czaszawski, Czaszyński, Dawidow

Dzień Babci i Dzień Dziadka w Polsce obchodzimy w innym dniu niż na świecie .

Powstanie Styczniowe. W Kijowie Polacy, Ukraińcy i Litwini uczcili pamięć uczestników w 160. rocznicę zrywu niepodległościowego - tvp.info „Idźmy, bijmy Moskali, Świat nas za to pochwali, Walczmy za swą krainę, Pędźmy licho za Dźwinę" 160 lat temu, 22.01.1863 r. wybuchło Powstanie Styczniowe, największy i najdłuższy zryw narodowy przeciwko Imperium Rosyjskiemu. Herb symbolizował złączenie 3 narodów Rzeczypospolitej: Orzeł Biały - Polski, Pogoń - Litwy, Michał Archanioł - Ukrainy Ogłoszone zostało Manifestem Tymczasowego Rządu Narodowego w reakcji na niespodziewanie ogłoszoną w połowie stycznia brankę do armii rosyjskiej w Królestwie Polskim. Przywódcami byli kolejno: Ludwik Mierosławski, Marian Langiewicz, Romuald Traugutt. Zasięgiem objęło Królestwo Polskie, Litwę, Białoruś, część Ukrainy. Miało charakter wojny partyzanckiej, w której stoczono ok. 1200 bitew i potyczek. Wzięło w nim udział ok. 200 000 ludzi. Mimo, że zakończyło się w 1864 r. klęską militarną i po

ROMUALD, ZUZANNA, EDWARD, IWASZKIEWICZE Z ZYGMUSIEM W TLE . WIEŚCI Z GAZETY Z 1931 ROKU " ZIEMIA RADOMSKA"

Na stronie internetowej znajduje się oryginał gazety z 15.03.1931 r., gdzie na jej 6 str. wymienione są nazwiska : Dziadka Romualda, Babci Zuzanny i wujka Edka Iwaszkiewicz.  Mój Tatuś - Zygmunt Iwaszkiewicz 15 kwietnia 1931 roku przyszedł na świat w Radomiu. Dokładnie miesiąc po ukazaniu się artykułu w gazecie.   Gazeta Radomska   z 1931 r. Ziemia Radomska, 1931, R. 4, nr 61 - Radomska Biblioteka Cyfrowa (bc.radom.pl) C-49-1931-61-0001-1.djvu,   ... Radom, Niedziela dnia 15 marca 1931 ,.. Roll IV. ł ;, . Wychodzi codziennie oprócz dni poświątecznych.   ZIEMIA RADOMSKA;  Kto   do    wysłał życzenia Pana Marszałka 1   W dniu wczorajszym przez pośred nictwo redakcji naszej w dalszym ciągu  przesłały życzenia na pocztówce do Dostojnego Solenizanta. Pierwszego  Marszałka Polski, Józefa Piłsudskiego następujące instytucje i osoby.  (ciąg dalszy) ".... 1952. Inż. Romuald Iwaszkiewicz, 1953. Zuzanna Iwaszkiewicz. 1954. Edward Iwaszkiewicz .. ." Ziemia Radomska, 1931, R. 4, nr 61 - R

Genealogia oszmiańska. OSZMIANY - POLANY STEMPKOWSZCZYZNA.

  Ашмянская генеалогія/Genealogia oszmiańska | Facebook folwark Stepkowszczyzna, folwark na mapie (powiat oszmiański, województwo wileńskie) (radzima.net)  -  folwark Stepkowszczyzna, folwark na mapie (powiat oszmiański, województwo wileńskie) (radzima.net) Będąc członkiem FB Grupy Genealogia oszmiańska, grzecznościowo otrzymałam ciekawostki dotyczące ówczesnych czasów - obecna mapka, za którą jestem ogromnie wdzięczna. zródło:  Stupkovshchina – Mapy Google KORESPONDENCJA W OBRĘBIE GRUPY. Korespondencja z dnia 16.I.2024 roku O LINIACH, DRZEWACH, ODGAŁĘZIENIACH LINIA PODOLSKA IWASZKIEWICZÓW:  LINIA PODOLSKA IWASZKIEWICZÓW:  DYMITR I MAKARY IWASZKIEWICZE więcej:  CZARNOBYL ZAMEK. (iwaszkiewiczeherbutrabyzawbrzezina.blogspot.com)

3 grudnia 2023 w 45 rocznicę śmierci księdza Józefa Zator Przytockiego. Uroczysta msza. W tle, rodzinne losy Iwaszkiewiczów splecione z księdzem Józefem.

Uroczysta Msza , która miała miejsce 3 XII 2023 roku w KOLEGIACIE - Parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gdańsku Wrzeszczu, w której  ksiądz Józef Zator-Przytocki był pierwszym powojennym Proboszczem .  Uroczystość zbiegła się z zamówioną w tym dniu intencją mszalną za zmarłych m in: mojego Tatusia ś.p. Zygmunta Iwaszkiewicza.   Poniżej przedstawiam swoją relację z tego uroczystego wydarzenia.   Uroczysta msza 3 XII 2023 w 45 rocznicę śmierci księdza Józefa Zator-Przytockiego cz 2 - YouTube Uroczysta Msza Św. 3 XII 2023 w 45 rocznicę śmierci księdza Józefa Zator-Przytockiego. cz 3 - YouTube Uroczysta msza 3 XII 2023 w 45 rocznicę śmierci księdza Józefa Zator-Przytockiego cz 4. - YouTube W Gdańsku Wrzeszczu w Kolegiacie w Parafii Najświętszego Serca Jezusowego, po Mszy świętej odbył  się krótki występ Solistki i Orkiestry Oddziału Straży Granicznej z Gdańska, który miał miejsce po Mszy Świętej w dniu 3 XII 2023   Zaprezentowano film o Księdzu Józefie. , który można zobaczyć w Polsk