6 stycznia to jedna z najważniejszych dat w kalendarzu liturgicznym chrześcijan różnych wyznań. Wierni Kościoła rzymskokatolickiego obchodzą w ten dzień Święto Objawienia Pańskiego czy Epifanii, które zamyka cykl świąteczny Bożego Narodzenia. Podstawą uroczystości są opisane przez ewangelistę Mateusza wydarzenia z życia Jezusa, a mianowicie Pokłon Mędrców ze Wschodu, Chrzest w Jordanie oraz Cud w Kanie Galilejskiej.
W Polsce 6 stycznia najczęściej jest nazywany Świętem Trzech Króli, mimo że w Ewangelii przybyszów do Betlejem nazywano greckim słowem „magoi”, czyli „mędrcy”. Mędrców ze Wschodu zaczęto nazywać królami na podstawie proroctwa Izajasza (8, 4) oraz Psalmu 72, w których wspomniano o Królach przynoszących dary urodzonemu Mesjaszowi.
Wierni Kościołów wschodnich – prawosławni oraz grekokatolicy, którzy celebrują liturgię według kalendarza juliańskiego – 6 stycznia obchodzą Wigilię Bożego Narodzenia. W tym dniu obowiązuje post ścisły. Z pojawieniem na niebie pierwszej gwiazdki, która nawiązuje do gwiazdy prowadzącej Mędrców ze Wschodu do Jezusa, cała rodzina siada przy wigilijnym stole, na którym według tradycji powinno znaleźć się 12 potraw. Jednym z najważniejszych obyczajów związanych z obchodzeniem świąt Bożego Narodzenia jest śpiewanie kolęd.
W ikonografii dotyczącej dzieciństwa Jezusa do najbardziej popularnych przedstawień należą sceny Narodzenia Chrystusa i Adoracji pasterzy, które często się łączą ze sobą. Trzy inne wydarzenia opisane przez Mateusza – pokłon Mędrców, rzeź niewiniątek i ucieczka do Egiptu – są przedstawiane znacznie rzadziej, ale pojawiają się one już w sztuce wczesnochrześcijańskiej np. na ścianach katakumb, w zdobieniach najstarszych świątyń chrześcijańskich (m. in. Santa Maria Maggiore w Rzymie), w miniaturach średniowiecznych kodeksów oraz w grafice i twórczości wybitnych artystów, takich jak Albrecht Dürer czy Rembrandt van Rijn.
W Dziale Starych Druków ZNiO można znaleźć liczne grafiki związane z narodzeniem i dzieciństwem Jezusa. Krótka prezentacja filmowa zawiera wybór drzeworytów i miedziorytów pochodzących głównie z ksiąg liturgicznych Kościołów obrządku bizantyńskiego – z XVII- oraz XVIII-wiecznych druków cyrylickich, przede wszystkim z ksiąg biblijnych: Dziejów Apostolskich i Listów (Lwów 1719, 1772) oraz Ewangelii (Poczajów 1759), a także z Anthologiona (Lwów 1651) i Służebnika (Poczajów 1791).
Prezentacji towarzyszy muzyczny utwór Mykoły Leontowycza pt. „Szczedryk”, znany na całym świecie jako „Carol of the Bells”. Więcej informacji na temat powstania i historii tej kolędy można zobaczyć w poprzednim wpisie na stronie Ossolineum.» Dzień 6 stycznia w kalendarzu liturgicznym chrześcijan różnych wyznań - Ossolineum
Komentarze
Prześlij komentarz